...bo grotołaz to nie jaskiniowiec

PROGRAM III Ogólnopolskiego Forum Speleo

Harmonogram:

FORUM EKSPLORACYJNE

Obszary występowania jaskiń w Ameryce Północnej – prowadzący: Andrzej Ciszewski

W trakcie prezentacji zostaną omówione najważniejsze obszary występowania jaskiń z uwzględnieniem aktualnego stanu eksploracji oraz perspektyw wynikających z uwarunkowań morfologicznych i hydrologicznych. Omówione zostaną również podstawowe uwarunkowania logistyczne i polityczne związane z działalnością w omawianych obszarach.

Biwakowanie w jaskiniach – prowadzący: Mateusz Golicz, Michał Ciszewski

Pod namiotem? Na błotku? W hamakach? Liofilizaty czy konserwy? Gaz czy benzyna? Krótko opowiemy o tym, jak biwakuje się na wyprawach eksploracyjnych w Leoganger Steinberge, na Kitzsteinhornie, na Göllu i w Chinach. Liczymy na ciekawą dyskusję i na wymianę biwakowych “patentów”!

KĄCIK GEOLOGICZNY

Nie wszystkie jurajskie jaskinie są krasowe – prowadzący: Andrzej Tyc

Większość adeptów taternictwa jaskiniowego rozpoczyna swoją przygodę z jaskiniami na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej, popularnej Jurze. Powodem jest duże bogactwo stosunkowo niedużych jaskiń o zróżnicowanym stopniu trudności w ich pokonywaniu, ale również tradycja organizowania na Jurze pierwszych etapów kursu taternictwa jaskiniowego. W trakcie prezentacji można się będzie dowiedzieć, że nie wszystkie jurajskie jaskinie są efektem procesów krasowych. Przybliżone zostaną ponadto zjawiska geologiczne i geomorfologiczne, które uważny grotołaz może dostrzec w podziemiach na Jurze.

Jura czerwona w kłach i pazurach (paleozoologia) – prowadzący: Adrian Marciszak

Znaleziska z terenu Jury odkrywają przed nami obraz zupełnie innego, znacznie niebezpieczniejszego świata, gdzie zagrożenie czyhało na każdym kroku. Szczątki drapieżników znane dzisiaj z afrykańskich sawann czy indyjskich dżungli, ale o znacznie okazałych posturach pochodzą z licznych jaskiniowych stanowisk z tego obszaru. Prelekcja, będąca swoistą wycieczką w przeszłość, zaprezentuje sylwetki tychże bestii z zamierzchłych czasów.

Rozwój jaskiń i krasu w Alpach – prowadzący: Jacek Szczygieł

Jaskiń alpejskich nie trzeba nikomu przedstawiać. Znamy ich głębokości, niełatwe do zapamiętania niemieckie nazwy masywów w których się znajdują, historie ich eksploracji – te heroiczne i te zabawne. Ale czy wiemy kiedy powstały, i dlaczego akurat tam? Jak wyglądały Alpy gdy najstarsze części znanych nam jaskiń się tworzyły? Spróbujmy sobie te wiedzę usystematyzować.

Warunki geologiczne oraz rozwój zjawisk krasowych na Wyżynie Wieluńskiej – prowadzący: Adam Szynkiewicz

Zjawiska krasowe na obszarze Wyżyny Wieluńskiej rozwinięte są w wapieniach górnej jury. Kras rozwijał się tu etapami. Obecnie do obserwacji dostępne są tylko niewielkie fragmenty systemów krasowych: jaskinie, ponory, wywierzyska, zapadliska. Kras jest aktywny. Najciekawsze są fragmenty kopalnych form krasowych, a zwłaszcza te, które zawierają w osadach szczątki fauny lądowej: miocenu, pliocenu, plejstocenu i holocenu.

WARSZTATY KARTOGRAFICZNE

Detekcja krasu, czyli zobaczyć niewidzialne – prowadzący: Szymon Kostka, Adam Pyka

Czy możliwe jest odkrycie nowego otworu jaskini smartfonem? Który z setek kominów jest perspektywiczny? Jak zobaczyć w jaskini ruch powietrza? Skąd przypływa i z jaką prędkością się porusza? To zagadnienie powinno zaciekawić nie tylko badaczy klimatu jaskiń ale także wszystkich tych, którzy od dawna poszukują nowych kierunków eksploracji w swojej ulubionej jaskini.

A może chcecie dowiedzieć się, czy pod Waszymi stopami znajdują się puste przestrzenie? Powiemy kilka słów o metodach geofizycznych, które mogą być przydatne w praktyce grotołaza i speleologa. Ciągły rozwój elektroniki umożliwia budowanie mniej lub bardziej skomplikowanych przyrządów, które mogą pomóc nie tylko w poszukiwaniach dziury w całym.

Chcielibyśmy poprowadzić te warsztaty wspólnie z Wami. Jeśli macie pomysł nie tylko na to jak “zobaczyć niewidzialne”, ale chcecie podzielić się jakimś nietypowym lub nowatorskim rozwiązaniem technicznym, które stosujecie w jaskiniach, gorąco namawiamy do udziału w spotkaniu!

Warsztaty fotogrametryczne – prowadzący: Mateusz Golicz

Fotogrametria to funkcjonująca od XIX wieku dziedzina nauki i techniki zajmująca się odtwarzaniem kształtów, rozmiarów i wzajemnego położenia obiektów na podstawie zdjęć. Obecnie przeżywa ona prawdziwy renesans, w kontekście jaskiniowym umożliwiając tworzenie modeli 3D korytarzy i sal bardzo niskim nakładem finansowym. Na warsztatach przećwiczymy, jak tworzyć takie modele przy pomocy zwykłego laptopa, przy użyciu zupełnie darmowego oprogramowania.

Uwaga: Prosimy o zabranie na zajęcia swojego komputera. Będziemy pracowali w grupach dwuosobowych, każda grupa będzie potrzebowała laptopa z min. 8 GB RAM i sensowną kartą graficzną (Netbook z Biedronki nie da rady!)

Wystawa i konkurs dokumentacji graficznej jaskiń – koordynator: Jacek Szczygieł

Zachęcamy do podzielenia sie na Forum swoimi osiągnięciami z dziedziny dokumentacji graficznej jaskiń. W ramach wystawy można będzie pochwalić się wynikami własnej eksploracji, kartowania lub opracowania. Przywieźcie ze sobą wydruki (w formacie miedzy A0 a A5) schludnie narysowanego planu i przekroju. Można tez zaprezentować plakat prezentujący jaskinie w sposób kompleksowy, a zatem zawierający oprócz samej kartografii również zdjęcia charakterystycznych miejsc, prezentacje ogólnej sytuacji topograficznej i geologicznej, krótki opis wyjątkowych cech jaskini i tak dalej. Ponownie przewidujemy odrobinę rywalizacji i najlepsze prace zostaną nagrodzone. Szczegółowy regulamin zawierający kryteria kwalifikacji do konkursu oraz inne, szczegółowe zasady będą opublikowane w zakładce Konkursy.

RATOWNICTWO JASKINIOWE W POLSCE I NA ŚWIECIE

Nowinki i ciekawostki ze świata ratowniczego – prowadzący: GOPR+GRJ: Tomasz PIprek, Michał Macioszczyk, Paweł Jeziorny

Jeżeli ciekawi Cię jak grotołazi są ratowani poza granicami Polski, przy pomocy jakich rozwiązań taktycznych i sprzętowych, ten panel jest dla Ciebie. Powiemy min. o systemie przekazywania obrazu video z miejsca wypadku w jaskini, bezpośrednio do szpitala lub lekarza.

Podczas tego spotkania dowiesz się również czym jest “Karta Wypadku” przygotowana wspólnie przy współpracy GOPRu i GRJu i czemu ma służyć.

FORUM PRZYRODNICZE

Nietoperze w jaskiniach Polski – prowadzący: Jakub Nowak

Poznamy gatunki nietoperzy, które możemy spotkać w jaskiniach i sposoby ich odróżniania. Równie ważne będzie poznanie zasad zachowywania się w jaskini, gdy okazuje się, że te ssaki w niej zimują.

FORUM HISTORYCZNE

„Na Jurze zacząłem, na Jurze skończę” – prowadzący: Jerzy Zygmunt

Obecnie, po wielu latach działalności w jaskiniach prawie całego świata, nadeszła pora na realizację drugiej części tego motta, wzmocnionego kolejnym znanym hasłem, że koniec wieńczy dzieło. Ale czy można jeszcze coś atrakcyjnego „wycisnąć” z tego najbardziej znanego w Polsce obszaru krasowego? Obszaru, na którym każdy podejrzany zakamarek został wielokrotnie spenetrowany. O tym właśnie będzie zaprezentowana gawęda.

KĄCIK TECHNICZNY

Poręczowanie jaskiń pod wodą- nauka ścisła, czy sztuka piękna? – prowadzący: Witold Hoffmann

Uwaga! Warsztaty na podstawie zgłoszeń na listę, tylko dla osób posiadających minimum certyfikację nurkową OWD, bądź nurkujących. OK. 15 osób max. (do weryfikacji na podstawie zainteresowania).

WYŚLIJ SWOJE ZGŁOSZENIE JUŻ TERAZ!

ZAPISZ SIĘ NA WARSZTATY TUTAJ!

Istnieją dwie dość mocno różniące się od siebie szkoły poręczowania- amerykańska i francuska. Czy trzeba wybierać?
Wiedza o tym jak poręczować będzie przydatna każdemu nurkowi, nawet do oznaczenia drogi powrotnej w jeziorze. Przyjrzymy się rozwiązaniom używanych w najtrudniejszych warunkach- jaskiniach, choć zdobyta wiedza przyda się każdemu kto działa pod wodą.

W toku warsztatu przejdziemy przez:

Typy poręczówek w zależności od ich składu chemicznego, grubości, typu plecenia i innych krytycznych cech.
2. Co to znaczy “dobrze położona poręczówka nurkowa”
3. Szkoła amerykańska i francuska. Czym jest open wrap, closed wrap i kiedy który jest lepszy? Czy nurkowi jaskiniowemu przyda się wiedza o dętkach do opon pojazdów rolniczych?
4. Walka z warunkami zastanymi–> przecież nie będziemy wiercić… Jak poradzić sobie z nietypowymi sytuacjami?
5. Line traps. Zapamiętasz bardzo dobrze co to, już po fakcie.
6. Poręczowanie w głowie – wizualizacja. “Dobry nurek jaskiniowy poradzi sobie bez poręczówki?” –> pytanie otwarte.

Wytrzymałość karabinków i innego sprzętu wspinaczkowego – normy vs normalne użytkowanie – prowadzący: Andrzej Żak

Badacze z Politechniki Wrocławskiej zaprezentują wyniki kolejnych badań nad sprzętem wspinaczkowym. Tym razem głównym przedmiotem analiz były karabinki stalowe i aluminiowe.

Praktyczne testy patentów ze świata kanioningu – prowadzący: Olo Dobrzański, Emek Soja

W styczniu tego roku odbył się pierwszy v7a7-test-lab, czyli praktyczne testy patentów ze świata kanioningu. W ciągu dwóch intensywnych dni badaliśmy między innymi następujące zagadnienia:
– praca Connect Adjust w przypadku odpadnięć stanowiskowych,
– wytrzymałość węzłów i patentów stosowanych w technikach zjazdowych (EDK, 2EDK i 8 na linach o różnych średnicach, mezzo margherita, smooth operator).
Podczas prezentacji przedstawimy Wam wyniki testów i wyciągniemy wnioski.

Krótkie warsztaty z wiązania tri-longe – prowadzący: Olo Dobrzański

Klasyczny lonż czy jednak tri-longe? A jeśli tri-longe, to który wariant z czterech możliwych? Jak zawiązać go prawidłowo i po co w ogóle go używać? Podczas zajęć postaram się przybliżyć Wam odpowiedzi na te nurtujące pytania.

SPRAWY KTJ I TPN

Sprawy Komisji Taternictwa Jaskiniowego PZA – prowadzący: Ditta Kicińska

W czasie Forum będzie zorganizowane nieformalne spotkanie przedstawicieli klubów jaskiniowych, w czasie którego KTJ przedstawi sprawozdanie ze swojej działalności w ostatnim półroczu. Będzie to również okazja do wymiany myśli i podzielenia się problemami nurtującymi środowisko grotołazów oraz wytyczenia planów na przyszłość.

Działalność jaskiniowa a przyroda – prowadzący: Ditta Kicińska

W czasie spotkania planowana jest dyskusja pomiędzy przedstawicielami TPN a środowiskiem jaskiniowym. Będzie przedstawiony aktualny stan prawny dot. udostępniania jaskiń na obszarze TPN, związana z nim przyrodnicza inwentaryzacja i monitoring jaskiń oraz problemy związane z ochroną jaskiń.

VARIA

Lifting apteczki grotołaza – prowadzący: Sekcja Medyczna GRJ:
Agnieszka Nieciąg, Andrzej Wojnarowski, Michał Zmarz

Na temat apteczki grotołaza dużo się mówiło i mówi, zwłaszcza o jej zawartości. Tym razem nie będziemy Wam podawać jej składu, lecz chcemy zaprosić każdego z Was do stworzenia własnej osobistej apteczki podczas Forum Speleo. Przynieść swoją „starą” apteczkę. Podziel się z Nami swoim doświadczeniem. My w zamian powiemy Ci o naszej zasadzie „mnie znaczy więcej” i pokażemy, że minimalizm niekiedy może iść w parze z bezpieczeństwem… A co z lekami?

Nurkowanie jaskiniowe – w labiryntach własnego umysłu – prowadzący: Witold Hoffmann

W toku ewolucji, bezwarunkowa reakcja na zagrożenie- silne pobudzenie organizmu przygotowujące go do walki, bądź ucieczki, niejednokrotnie ratowała przedstawicieli gatunku ludzkiego. Błyskawiczna ucieczka przed tygrysem na 110% możliwości organizmu, bądź walka z nim były jedną możliwością przetrwania. W przypadku sytuacji zagrożenia pod wodą- niestety, ten sam mechanizm może doprowadzić skutecznie do śmierci.

Podczas prezentacji prześledzimy zagrożenia czekające na nurków jaskiniowych, zarówno te wynikające z czynników środowiskowych, jak i pułapek naszego własnego mózgu.
Czy łatwo jest zostać “nurkiem jaskiniowym”? Oczywiście- do jaskini bardzo łatwo jest wpłynąć. W przypadku napotkania problemów- to jednak wypłynięcie z niej jest sztuką.

Warsztaty filmowe, czyli “jak filmować jaskinie” – prowadzący: Marcin Polar

A raczej co, kogo i po co filmować w jaskiniach.
Na panelu dyskusyjnym poruszymy m.in: Po co filmować w ogóle, jak znaleźć dobry temat i bohatera, oraz z jakimi problemami musimy się w jaskiniach zmierzyć.
Opowiem również, jak wyglądał prawie 6 letni proces powstawania mojego filmu o jaskini Hardej, z czym mierzyliśmy się z bohaterem Jarosławem Surmaczem i jak osiągnęliśmy efekt końcowy.

WYCIECZKI

Wycieczki nie tylko dla dzieci – prowadzący: Adam Szynkiewicz

Sobota: Skamieniałości środkowej jury. Okolice Załęcza Wielkiego, szukanie skamieniałości w wapieniach środkowej jury (amonity, małże, kraby, jeżowce, gabki). Uwaga! Weź ze sobą młotek!

Niedziela: Ponory i wywierzyska jury górnej. Zwiedzanie ponorów strumyka Struga w miejscowości Kolonia Lisowska. Wywierzyska przykorytowe w dolinie Warty. Uwaga, weź ze sobą młotek! Przy okazji poszukamy skamieniałości w wapieniach górnej jury!

Wycieczki terenowe – prowadzący: Adam Szynkiewicz
Mateusz Grabara, Wojciech Paściak, Przemysław Bednarek – Speleoklub Częstochowa
Dawid Trusiński, Andrzej Dobroć, Marcin Sztuka – Wieluńska Grupa Speleo

Piątek 15.03.2019r. około godz. 15:00:

Jaskinie rezerwatu “Węże”:
Rezerwat chroni położony na Wartą wapienny ostaniec jurajski – Górę Zelce.

Zachowały się tu formy krasowe sprzed epoki lodowcowej, takie jak: leje krasowe, formy krasu powierzchniowego oraz jaskinie z ciekawymi formami naciekowymi. Odkryto w nich największe w Polsce nagromadzenie szczątków kostnych przedstawicieli fauny trzeciorzędu. Na podstawie analizy znaleziska, określono jakie zwierzęta kopalne występowały na tym terenie w trzeciorzędzie.

Na Górze Zelce znajduje się 10 jaskiń krasowych. Spośród nazwanych znajdują się tam: Jaskinia Stalagmitowa (długość ok. 80 m, głębokość 13 m), Jaskinia za Kratą (długość 60 m, głębokość 17 m), Jaskinia Mała (długość ok. 26 m, głębokość 4,5 m), Jaskinia Zanokcica, Jaskinia Draba (długość ok. 35 m, głębokość ok. 4 m), Jaskinia Niespodzianka (długość ok. 90 m, głębokość ok. 17 m), Jaskinia Samsonowicza (długość 12 m, głębokość 9 m). Ta ostatnia jest uznawana za jedno z największych stanowisk paleontologicznych zarówno w Polsce, jak i w Europie.

Jaskinie, które będzie można zobaczyć:
– Jaskinia Stalagmitowa,
– Jaskinia Zanokcica,
– Jaskinia Samsonowicza,
– Jaskinia Niespodzianka,
– Jaskinia Mała,
– Jaskinia Draba,
– Jaskinia Za Kratą.

Uwaga! Weź ze sobą sprzęt jaskiniowy i kombinezon.

KONKURSY

Konkurs fotograficzny “To, czego nie widać“ – prowadzący: Ewa Jachimkowska

Zadaniem Uczestników Konkursu jest prezentacja fotografii makro: formy skrystalizowane, nacieki, kości itp. Możesz też tę tematykę zinterpretować po swojemu, może nieco przewrotnie?:) Miejscem wykonywania zdjęć są jaskinie z całego świata: http://forumspeleo.pl/konkursy

Wystawa i konkurs dokumentacji graficznej jaskiń – koordynator: Jacek Szczygieł

ROZRYWKA

W piątkowy wieczór…
A w tym roku czekają na Was jaskiniowe zawody sprawnościowe! Na pewno będzie to wieczór pełen emocji i śmiechu.
Koniecznie dołączcie do nas już w piątek!

W sobotni wieczór…
Jak co roku odbędzie się uroczyste wręczenie nagród w konkursie fotograficznym i kartograficznym. A później będziemy bawić się przy muzyce z profesjonalnym DJem.