...bo grotołaz to nie jaskiniowiec

Tomografia elektrooporowa w badaniach geomorfologicznych: aspekt rozpoznawania pustek krasowych – prowadzący: Marek Kasprzak

Tomografia elektrooporowa, w skrócie ERT (ang. electrical resistivity tomography), jest popularną metodą geofizyczną wykorzystywaną w badaniach geologiczno-geomorfologicznych. Istotą tej metody jest wyznaczenie oporności elektrycznej podłoża w wielu czteroelektrodowych układach pomiarowych, łącząc zalety tradycyjnego sondowania i profilowania elektrooporowego. W efekcie modelowania inwersyjnego tak otrzymanych wyników możliwe jest budowanie złożonych modeli dwu- i trójwymiarowych, pozwalających na interpretację budowy geologicznej. W wystąpieniu omówione zostaną podstawy teoretyczne metody ERT i aspekty jej praktycznego zastosowania na przykładzie prac terenowych prowadzonych w obrębie różnych ośrodków skalnych i w odmiennych środowiskach. Zaprezentowane zostaną także przykłady łączenia danych geofizycznych z innymi danymi przestrzennymi, w tym numerycznymi modelami terenu LiDAR lub UAV-SfM. Zasadnicza część wystąpienia wprowadzi w tematykę wykrywania pustek skalnych na obszarach krasowych. Podane zostaną przykłady z Sudetów (np. udokumentowanie wciąż nieodkrytych partii Jaskini Niedźwiedziej) i Jury Krakowsko-Częstochowskiej (Jaskinia Zamkowa Dolna).

Jakie sekrety ukrywają nietoperze w jaskiniach? – prowadzący: Andrea Pereswiet-Soltan

Czy nietoperze mogą pomagać w badaniach speleologicznych? Co mogą nam powiedzieć o jaskini i jej historii? Dlaczego nie rozbiją się w jaskini i co robią oprócz spania? Co powinniśmy zrobić, jeżeli znajdziemy w jaskini żywe nietoperze lub ich szczątki? Na czym polega współpraca między speleo-chiropterologiem a speleologiem? Poza odpowiedziami na te pytania podczas wykładu przedstawię także wstępne wyniki badań nietoperzy, które prowadzę w jaskiniach we Włoszech  i w górach Prokletije w Albanii i Czarnogórze.

Od pierwszorzędu do czwartorzędu. Przeszłość i przyszłość odkryć, badań i udostępnienie Jaskini Niedźwiedziej – prowadzący: Krzysztof Stefaniak

Jaskinia Niedźwiedzia od swojego odkrycia fascynuje świat naukowy, eksploratorów i opinię publiczną. Jak pokazały ostatnie odkrycia speleologiczne i naukowe, jaskinia staje się jednym z większych i piękniejszych obiektów tego typu w Polsce. Dokonywane są w niej także nowe badania, które zmieniają naszą wiedzę na jej temat. Autor chce w skrócie omówić to, co się działo w Jaskini Niedźwiedziej od momentu jej odkrycia –  w oparciu o archiwalne fotografie i relacje ludzi, a także zaprezentować ostatnie wyniki badań i odkryć.

Zaginiony świat sudeckich bestii i paleolityczny kult niedźwiedzia na przykładzie Jaskinii Radochowskiej – prowadzący: Adrian Marciszak

Jaskinia Radochowska znana jest przede wszystkim ze znaleziska czaszki samicy niedźwiedzia jaskiniowego, która miała być intencjonalnie umieszczona w „kamiennej klatce” przez paleolitycznych myśliwych. Znalezisko to miało być dowodem

 na istnienie kultu łowców niedźwiedzi na tym stanowisku i w Sudetach w ogóle. Analiza krytyczna nie dała jednoznacznej odpowiedzi na jego występowanie ani jednoznacznej negacji tego zjawiska.

Badań nie ułatwia fakt, że znaczna część zbiorów zaginęła po drugiej wojnie światowej. Odnaleziona część kolekcji m. in. w Muzeum Archeologicznym Wrocławia, szczególnie licznie reprezentowana przez ssaki drapieżne, pozwoliła zweryfikować stare listy faunistyczne i rozszerzyć je o szereg nowych gatunków, często nieznanych z polskich Sudetów. Analiza wykazała obecność dwóch głównych zespołów faunistycznych. Starszy, datowany na MIS 3, jest reprezentowany przez szereg form zimnolubnych. Analiza morfometryczna zachowanego materiału niedźwiedzia jaskiniowego wskazuje, że jego znaczną część reprezentuje w istocie Ursus spelaeus spelaeus a nie Ursus spelaeus ingressus, o którym wiadomo, że był dominującym gatunkiem na terenie Sudetów. Jednak ostateczna weryfikacja pozycji taksonomicznej wymaga odnalezienia większej liczby materiału i przeprowadzenia badań genetycznych. Zlokalizowano również fragment szczęki z obecnym M2, należącej do odnalezionej w tej jaskini niekompletnej czaszki stepowego niedźwiedzia brunatnego. Zachowany niewielki fragment potwierdza ogromne wymiary tego osobnika, którego nadzwyczajną wielkość podkreślali już poprzedni badacze. Obok niedźwiedzi znaleziono również m. in. fragment żuchwy nadzwyczaj wielkiego wilka jaskiniowego Canis lupus spelaeus, sporego rosomaka Gulo gulo czy tchórza stepowego Mustela eversmanii. Wraz z nimi odkryto rzadkie elementy faunistyczne takie jak cyjon europejski Cuon alpinus europaeus lub lampart Panthera pardus. Wydatowane szczątki obydwu gatunków wskazują na ich obecność w Jaskini Radochowskiej pomiędzy 44 a 41 tys. l.

Pozostałości gatunków holoceńskich i te z samego końca ostatniego zlodowacenia stanowią drugi zespół fauny. Wśród nich są m. in. szczątki wilka szarego Canis lupus lupus, lisa rudego Vulpes vulpes, rysia euroazjatyckiego Lynx lynx i żbika europejskiego Felis silvestris. Szczątki najmniejszych łasicowatych, gronostaja Mustela erminea i łasicy łaski Mustela nivalis, zostały odnalezione w obydwu zespołach faunistycznych. Dalsze poszukiwania w kolekcjach prywatnych i ośrodkach muzealnych dają szansę na odnalezienie kolejnych materiałów, które pozwolą na bardziej dogłębną analizę i rekonstrukcję zaginionego świata fauny Jaskini Radochowskiej.

Skarby ukryte w jaskiniach – prowadzący: Urszula Ratajczak-Skrzatek, Mateusz Skrzatek

Podczas epoki lodowej na terenie naszego kraju żyło wiele wielkich ssaków tj. mamut włochaty, niedźwiedź jaskiniowy, czy żubr pierwotny. W osadach jaskiniowych zachowały się ich liczne szczątki kostne. Podczas zajęć uczestnicy poznają  historię plejstoceńskiej fauny oraz będą mieli okazję zobaczyć oryginalne okazy. Przekonaj się, czy praca paleontologa jest ciekawa.

Jaskinia Niedźwiedzia – okiem geologa (który tam był;) – prowadzący: Jacek Szczygieł, Artur Sobczyk

Odkrycia SGW z ostatniej dekady otworzyły nowy rozdział w badaniach Jaskini Niedźwiedziej. Jak zmieniły się poglądy na rozwój jaskini? Jakich informacji dostarczyły geologom nowo odkryte partie? Co dały naszym badaniom nowe technologie? Czy w końcu możemy określić, ile Niedźwiedzia ma lat? Postaram się odpowiedzieć  na te i inne pytania.

Jaskinia Niedźwiedzia chiropterologiczną osobliwością na mapie Polski i Europy – prowadzący: Joanna Furmankiewicz

Odkrycia nowych partii Jaskini Niedźwiedziej pokazały, że jest to ważne zimowisko nietoperzy w
Polsce i Europie Środkowej, o transgranicznym znaczeniu. Zimuje w niej co najmniej 1400 osobników
z 8 gatunków nietoperzy, w tym w wyjątkowo wysokiej liczebności rzadki i zagrożony nocek
orzęsiony. Część zimujących nocków dużych i nocków orzęsionych przylatuje tutaj na zimowanie z
kolonii rozrodczych w Czechach. Późnym latem i jesienią Jaskinia Niedźwiedzia odgrywa rolę ważnego
miejsca rojenia, które związane jest głównie z godami. Liczebność rojącej się populacji wszystkich
gatunków oceniana jest na co najmniej kilka tysięcy osobników, które moga zlatywać się z obszaru o
promieniu co najmniej 30-50 km. Skąd, dokąd i którędy latają nietoperze do i z Jaskini Niedźwiedziej
pozostaje nadal ciekawym i otwartym pytaniem. Czy i jak potrafimy na nie odpowiedzieć i czy
utworzenie trasy turystycznej w nowoodkrytych partiach jaskini może być bezpieczne dla nietoperzy?
Zapraszam do dyskusji i poznania tajemniczych nietoperzy, które zawładnęły światem niedźwiedzia
jaskiniowego

Warsztaty ekiperskie – prowadzący: Włodzimierz Porębski

W “naziemnych” warunkach będziemy mieć okazję do uporządkowania wiedzy o stałych punktach asekuracyjnych, od spitów do batinoxów – w ujęciu historycznym i praktycznym. Chętne osoby samodzielnie zainstalują kotwy i sprawdzą ich wytrzymałość.
Uwaga! To nie szkolenie, uczestnictwo w warsztacie nie zapewni umiejętności nabywanych podczas kursów ekiperskich, ale będzie stanowić do nich dobry wstęp. Warsztaty poprowadzi instruktor PZA, Włodzimierz “Jacooś” Porębski.

Jaskiniowe pogawędki na odległość, czyli jakiej łączności w speleologi używa się w świecie – prowadzący: Paweł Jeziorny

W trakcie warsztatów zostaną omówione i zaprezentowane systemy łączności przewodowej i bezprzewodowej – m.in. system francuski, bułgarski, rumuński czy włoski. Powiemy, jak powiązane są ze sobą bezpieczeństwo i dobra komunikacja.

Warsztaty linowe – techniki awaryjne – prowadzący: Sebastian Lewandowski

Jak poradzić sobie w jaskini w sytuacjach niestandardowych?

Omówimy przykładowe zdarzenia, które mogą spotkać nas np. w przypadku utraty części naszego sprzętu osobistego. Spróbujemy wspólnie zastanowić się nad różnymi rozwiązaniami i przećwiczyć je w praktyce.

Wyjście do jaskini: gdy pojawi się krew, pot i łzy – prowadzący: Iwona Juszczyk i Witold Pinczak

Dwóch doświadczonych lekarzy opowie nam, co zrobić, gdy w jaskini poleje się krew. Przybliżą nam podstawy pierwszej pomocy – w szczególności w wypadkach urazowych – w warunkach, w których mamy ze sobą tylko osobiste apteczki.

Wielowarstwowość akcji ratowniczych w jaskini – prowadzący: Michał Macioszczyk

Co sprawia największe problemy w trakcie ratownictwa jaskiniowego?
Czy techniki linowe i transport noszy są najważniejsze?
Prezentacja obrazująca ilość problemów, ich nieprzewidywalność, oraz zmienne pojawiające się podczas akcji ratowniczych.

Akcja ratunkowa w Jaskini Niedźwiedziej w 2015r. Plan ratunkowy w GOPR na przykładzie Grupy Sudeckiej – prowadzący: Jacek Koziarek

Jak złożona może być akcja ratunkowa w poza tatrzańskiej jaskini? Z jakiego rodzaju trudnościami musimy liczyć się w takim przypadku? Czy służby ratownicze są przygotowane do efektywnego współdziałania podczas takiej akcji?

7,5 roku temu na terenie działania Grupy Sudeckiej GOPR miała miejsce jaskiniowa akcja ratunkowa, która zaangażowała ponad 100 osób z różnych grup ratowniczych. Na kanwie tego wydarzenia prowadzący, instruktor i prezes Grupy Sudeckiej GOPR opowie o schemacie prowadzenia tego typu akcji w sudeckich realiach.

Sudeckość? Nie ma takiego słowa! – prowadzący: Zbigniew Piotrowicz

Sudety to pasma górskie, które znalazły się w Polsce po II wojnie światowej. Góry bez tradycji w polskiej kulturze, turystyce i nauce. Także góry bez górali i bez historii, o której uczy się w szkołach. Przez siedemdziesiąt osiem lat nie powstało słowo, które określałoby odrębność tych gór, ich wyjątkowość i tożsamość. Czy to się zmienia? Zbigniew Piotrowicz, autor wydanej latem 2022 roku książki Sudeckość, opowie o swojej drodze prowadzącej do wydania tej pozycji i dochodzeniu do sudeckości. Autor osiedlił się w Sudetach w 1985 roku, był jednym z przedstawicieli środowiska tzw. wewnętrznych emigrantów poszukujących sposobu na życie w opresyjnych czasach PRL-u. To także opowieść o tym, jak góry wpływają na życie i jak potrafią się odwdzięczyć.

Dodatkowa informacja:
Po prelekcji będzie możliwość zakupu książki.

Badania terenowe zabytkowych podziemi Kłodzka – prowadzący: Kornel Drążkiewicz

W trakcie prelekcji zaprezentowany zostanie efekt badań terenowych, które przeprowadzone zostały w podziemiach starego miasta Kłodzka oraz Twierdzy Głównej. W trakcie spotkania Kornel Drążkiewicz opowie, w jakich okolicznościach rozpoczęta została współpraca Twierdzy Kłodzko z Warszawskim Speleoklubem oraz co jeszcze kryją podziemia miasta i twierdzy.  Omówiony zostanie efekt trzech akcji badawczych prowadzonych w 2022/23 r. Badania terenowe i związane z nimi odkrycia zostaną przedstawione wraz z bogatą dokumentacją fotograficzną, pozwalającą zobaczyć niedostępne oraz niezinwentaryzowane do tej pory podziemia Kłodzka. Przedstawiony zostanie także kontekst historyczny oraz techniczny, pozwalający lepiej zrozumieć wartość odnalezionych w trakcie badań obiektów.

Kataster Jaskiń; historia, rozwój, teraźniejszość, przyszłość. – prowadzący: Miłosz Dryjański

Tematem jest omówienie historii katastrów w Austrii i ich rozwoju, aż do aktualnych rozwiązań informatycznych na przykładzie katastrów SPELDOK, SPELIX i jego protoplasty SAHKAD. Naświetlenie rozmaitych aspektów funkcjonowania katastru, założeń i praktyki jego funkcjonowania, problemów i wyzwań.

Więcej informacji znajdziesz TUTAJ

Speleo Rywalizacja
W piątek zorganizujemy dla Was Speleo Rywalizacje. Będzie to niezapomniane połączenie quizu z zadaniami sprawnościowymi. W programie znajdą się pytania quizowe z zakresu taternictwa jaskiniowego, a także wiele kreatywnych zadań fizycznych, które wymagają nie tylko siły, ale i sprytu 🙂 Ubierzcie się w wygodne stroje i obuwie. To będzie wieczór pełen emocji, który na pewno zostanie na długo w Waszej pamięci.
Spotkanie zaczniemy od konkursów dla dzieci, więc przyprowadźcie swoje pociechy. Czym skorupka za młodu, tym… wiecie sami 🙂
Zachęcamy gorąco do kibicowania…bo będzie się działo!

Impreza Jaskiniowa
Zapraszamy was na wyjątkową imprezę jaskiniową, która odbędzie się w sobotni wieczór. W tym roku mamy dla was nie lada wyzwanie – zabierzcie ze sobą swoje wyobrażenie o ulubionym miejscu w tatrzańskiej jaskini i ubierzcie się w kostium, który przypomina właśnie to miejsce!
Może to być Złota Kaczka, słynna Rura z Miętusiej, czy też Galeria Krokodyla – wybór należy do Was! Na miejscu przeprowadzimy konkurs na najbardziej kreatywne przebranie wieczoru, a zwycięzca otrzyma nie tylko uznanie całej społeczności grotołazów, ale także specjalną nagrodę.

Uwaga! Minimalny wiek dziecka to 3 lata. Dzieci młodsze mogą oczywiście brać udział, ale z rodzicami.

W ramach programu dla dzieci:
– Zapewnimy animację w trakcie większości prelekcji i warsztatów odbywających się na Forum Speleo, a także w piątkowe popołudnie, kiedy większość uczestników będzie przybywać do ośrodka.

– W sobotę planowana jest gra terenowa przy Jaskini Radochowskiej – zwiedzanie jaskini w formie escape room (pod okiem przewodników), a dodatkowo warsztaty w młodych paleontologów oraz zabawy linowe.

Po południu ciekawe warsztaty na temat ssaków plejstoceńskich i zabawy przybliżające jaskiniowy świat eksploratora – prace manualne, zabawy sprawnościowe, kącik nauki wiązania węzłów – to tylko niektóre z aktywności, które tu czekają.

Dla zainteresowanych, nieco starszych dzieci wykład połączony z warsztatami paleontologicznymi, jak również możliwość uczestniczenia w wykładzie na temat sudeckich bestii i kulcie niedźwiedzia!

– W niedzielę wycieczka do Muzeum Ziemi w Kletnie. Gratka dla wszystkich fanów pięknych kamieni ;). Będziemy zwiedzać muzeum i brać udział w warsztatach na starej, średniowiecznej hałdzie górniczej i poszukiwać tam fluorytów!

Uwaga:
– Na obie wycieczki zapewniamy dojazd uczestników.
– Młodsze dzieci mogą wziąć udział w zabawie w towarzystwie rodzica.
– Dzieci muszą mieć wygodny strój turystyczny, stosowny do warunków pogodowych.
– Każde dziecko na czas sobotniego zwiedzania jaskini otrzyma kask z czołówką.

Wszystkie informacje o wycieczkach i warsztatach znajdziesz TUTAJ.